Progresivni sistemi sa cirkulirajućim uljem

Kontinuirani protok ulja generiran pumpom dijeli se prema tačkama podmazivanja, te se koristi kod aplikacija koje zahtijevaju velike količine ulja za ostvarivanje funkcije podmazivanja i hlađenja. Ulje koje se kontinuirano dovodi do tačaka podmazivanja dozira se limiterima protoka, regulatorima protoka i mjeračima protoka i/ili progresivnim razvodnicima. Sistem se sastoji od: vijčane ili zupčaste pumpe, limitera protoka, regulatora protoka i/ili mjerača protoka te progresivnih razvodnika. Prednosti: mogućnost podešavanja protoka za svaku tačku zasebno, nadzor i praćenje volumetrijskog protoka bez obzira na trenutnu viskoznost ulja, modularna izvedba omogućuje visoki stupanj fleksibilnosti kod projektiranja sistema, jednostavno održavanje, jednostavni nadzor funkcije razvodnika bez curenja ulja.Koriste se najčešće kod mašina za obradu deformiranjem (prese), mašina za proizvodnju papira, mašina za štampu, itd.

Pumpa sa više izlaza daje konstantan protok ulja koje se pod pritiskom dovodi do kanala vodilica alatnih strojeva. Ulje se isporučuje u prostor  između klizača i vodilice, te formira vrlo tanak sloj. Na taj se način eliminira metalni kontakt i omogućava klizanje sa zanemarivim trenjem. Klizač se tako odvaja od vodilice i doslovce lebdi iznad nje. Izborom odgovarajuće veličine i oblika kanala  održava se pritisak ulja u potrebnim granicama.  Najčešće se upotrebljava ulje srednje viskoznosti. U slučaju hidrostatičkih ležaja izloženih oscilacijama pritiska ulja upotrebljavaju se regulacioni tlačni ventili (stabilizatori) koji prilagođavaju ulazni pritisak ulja specifičnom pritisku pojedinog kanala. Sistem (Slika 6.) obično čine: zupčaste pumpe s više kružnih tokova, sigurnosni ventili, distributeri, primarne i sekundarne linije. Ležaji bez zazora, kontinuirano kretanje (bez zapinjanja), tihi rad, eliminirano trošenje neke su od prednosti ovog sistema. Koriste se kod vodilica alatnih mašina.

Podmazivanje lančanih prijenosnika

U slučaju podmazivanja lanaca uljem ono se ostvaruje prskanjem s vanjske strane ili finim nanošenjem ulja u obliku aerosola. U slučaju 1) na slici podmazivanje lanaca mašću se vrši tako što se mast dovodi do mjesta podmazivanja putem mazalica. Upravljačka jedinica prepoznaje tačnu poziciju lanca, čak i kada je on u pokretu. Slučaj 3): Elektromagnetska klipna pumpa dovodi ulje do brizgalica putem kojih se, precizno dozirana količina ulja (20, 40 ili 60 ccm) prska tačno na tačku podmazivanja. GVP sistemi: glava za  odmazivanje (spojena na pumpu) kratko se spaja s lancem u pokretu. Mast u količini (0,35 do 1ccm) utiskuje se direktno na valjčić lanca putem mazalice. Software se koristi za nadzor i optimalno vođenje procesa podmazivanja. U slučaju 2) odgovarajuća količina ulja transportira se do sapnice strujom komprimiranog zraka što ima za cilj generiranje mikro kapljica koje dolaze do mjesta podmazivanja bez formiranja uljne magle. Koriste se za podmazivanje pogonskih lanaca i lančastih transportera koji se koriste u: automobilskoj industriji (linije za bojanje, poliranje i montažu), konvejerskim sistemima u prehrambenoj industriji (sterilizatori, linije za pečenje…), ciglanama i industriji prerade drveta. Neke od prednosti su: potpuno automatsko podmazivanje lanca bez zastoja u proizvodnji, precizno doziranje maziva, podmazivanje prilagođeno konkretnoj aplikaciji, zaštita okoliša.

Sistemi podmazivanja ulje + zrak

Sistem podmazivanja Ulje + Zrak (Slika 8.) oblik je podmazivanja minimalnim količinama maziva. Struja zraka u cijevi malog promjera razbija kaplijice ulja u mikro kapljice usmjerene prema tački podmazivanja. Na taj je način ležaj kontinuirano opskrbljen sitnim kapljicama ulja koje ulaze među elemente kotrljanja putem brizgaljke. Zrak koji ima ulogu nosača ulja izlazi iz ležaja gotovo suh. Komprimirani zrak generira nadpritisak unutar ležaja, stvarajući tako barijeru za ulazak kontaminacije iz okoline. Zbog toga je ovaj sistem podmazivanja pogodan za primjenu na vodilicama alatnih strojeva i linearnim ležajevima. Osnovne komponente sistema su: kompaktna jedinica sa zupčastom pumpom, ulje + zrak dozirna jedinica s ugrađenim klipnim razvodnicima, zračni regulacioni ventil, manometar za zrak, tlačni prekidač za minimalni pritisak zraka, grupa ventila, tlačni prekidač za ulje, senzor razine ulja, upravljačka jedinica, senzor protoka ulja. Primjenjuju se kod vretena alatnih mašina sa velikim brojem okretaja, vodilica alatnih mašina, linearnih vodilica. Prednosti ovog sistema su poboljšanje performansi stroja zbog većih radnih brizina, veća pouzdanost zbog prevencije kontaminacije ležaja, niska potrošnja ulja – precizno doziranje ulja za svaku tačku podmazivanja.

Sistem podmazivanja nauljenim komprimiranim zrakom 

Ulje se dodaje komprimiranom zraku s ciljem produženja životnog vijeka pneumatske opreme. Injekcioni nauljivači i mikropumpe doziraju i uvode ulje u komprimirani zrak. Injekcioni nauljivači mogu se koristiti svugdje gdje postoji komprimirani zrak koji je potrebno nauljiti. Komprimirani zrak koristi se i za aktiviranje nauljivača. Mikropumpe mogu se koristiti za veliki broj različitih aplikacija, gdje se raspršivanje ulja vrši pomoću komprimiranog zraka. Komponente sistema sa slike 9. čine injekcioni nauljivač i spremnik ulja. Kada se sistem primjenjuje na mali broj tačaka moguće je koristiti kompaktnu izvedbu sa spremnikom ulja od prozirne plastike. Područje primjene: pneumatski alati, cilindri i razvodnici, rezni alati, elektrode za zavarivanje, ležajevi, kao i tačkasto ili podmazivanje pomoću četkice za nauljivanje zraka (alati za montažu), podmazivanje sitnih dijelova i podmazivanje lanaca.Neke od prednosti ovog sistema su: optimalno doziranje ulja za svaku tačku posebno, bez obzira na dužinu linija i promjer cijevi, ulje se dovodi do tačke podmazivanja iz centralnog spremnika (u slučaju uljnog injektora preko centralne linije), dozirni elementi mogu biti aktivirani zasebno ili u grupama, kratki intervali između impulsa, kompaktni dizajn omogućava uštedu prostora, za����tita okoliša – nema ulja u odzračnim vodovima.

Interni sistem minimalnog podmazivanja (MQL) 

Kod internog MQL-a u spremniku (u kojem se nalazi sredstvo za podmazivanje) generira se aerosol, koji se dovodi do same zone rezanja kroz unutarnje kanale alata. Kod optimalno  podešenog sistema podmazivanja raspršeno ulje (aerosol), bez gubitaka u razvodnim kanalima (kondenzacije) dovodi se u zonu rezanja. Interni sistem MQL-a zahtijeva kompletnu prilagodbu alatnog stroja ovom načinu  podmazivanja. Glavno vreteno, nosač alata i sam alat moraju imati razvodne kanale. Ovi sistemi se vrlo jednostavno mogu integrirati u stezne glave tokarskih strojeva. Kod obradnih centara s više reznih alata postoji mogu��nost individualnog podešavanja količine aerosola (ovisno o procesu) i automatsko pohranjivanje tih podataka u upravljačku jednicu stroja. Aplikacije ovog sistema su: mašinska obrada: glodanje, tokarenje, bušenje, narezivanje navoja, rezanje pilama, razvrtavanje, oblikovanje deformiranjem, itd. Prednosti sistema: mogućnost upotrebe kod svih proizvodnih procesa, a naročito kod malih alatnih strojeva i obrada pri velikim brzinama rezanja, kratko vrijeme odziva nakon izmjene alata, sistem ne sadrži pokretne dijelove tako da nema trošenja, laka integracija u sisteme alatnih mašina.

Eksterni sistem minimalnog podmazivanja (MQL)

Kod eksternog MQL podmazivanja ulje i zrak se dovode vanjskim putem u aktivnu zonu rezanja (između alata i obratka). Ovaj se proces provodi pomoću odgovarajućeg cjevovoda i sapnica, koji nisu dio alatnog stroja. Ovisno o konkretnim zahtjevima alplikacije podešava se optimalni položaj sapnice. Precizno dozirana količina ulja razbija se na sitne čestice u struji komprimiranog zraka, koja se formira u specijalno konstruiranoj sapnici. Ovako formirane mikro-kapljice transportiraju se zrakom bez pojave uljne magle. Ovo je relativno krut sistem koji ne podnosi veće promjene geometrije alata i konture obratka, te je stoga namijenjen serijskoj proizvodnji. Primjenjuju se kod alata za rezanje i oblikovanje, cirkularnih i tračnih pila. Ove sisteme (Slika 11.) odlikuju jednostavna i jeftina nadogradnja alatnih strojeva, nakon isključivanja sistema nema curenja ulja iz brizgaljki, moguće su velike udaljenosti raspršivanja do tačke podmazivanja (do 300 mm), malo raspršivanje mlaza postignuto specijalnom konstrukcijom mlaznice.